“Ruh Sağlığını ve Ruhsal İyilik Halini Küresel Bir Öncelik Haline Getirelim”

Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı günü nedeniyle basına açıklamalarda bulundu. Dünya Ruh Sağlığı Federasyonu, her yıl bir tema belirlemekle birlikte, bu yılın temasını  Ruh Sağlığını ve Ruhsal İyilik Halini Küresel Bir Öncelik Haline Getirelim şeklinde belirlemiştir.

Kuzey Kıbrıs’ta kronik ruhsal hastaların tedavisi, poliklinikte yapılan doktor takipleri ve alevlenme dönemlerinde hastane yatışlarıyla gerçekleşmektedir. Bunlar çok önemli olmakla birlikte, gelişmiş ülkeler, hastaların topluma kazandırılmaları gerektiğini savunarak hastane  odaklı tedaviden vazgeçmişler ve ‘’Toplum Ruh Sağlığı’’ sistemine geçmişlerdir. Kıbrıs Cumhuriyeti’nde bu sisteme geçiş 1983 yılında başlamıştır.   Kıbrıs’ın kuzeyinde ise halen İngiliz idaresi döneminden kalan ruh sağlığı yasası kullanılmakta ve çağın gerisinde bir yaklaşımla hastalar sadece hastane odaklı tedavi edilmekte, yaşadıkları toplumdan kopartılmaktadırlar. Hastalar ve aileleri, damgalanma ve sosyal dışlanma, işsiz kalma korkularından dolayı sorunlarını dile getirememektedir. Bu da hastaların hak ihlalerine neden olmaktadır. İleri yaşlarda kimsesiz kalan ruh sağlığı sorunu yaşayan hastalar ise pek çok bakımevi tarafından kabul edilmemektedir. Bunun en başta gelen nedeni ise, ruh sağlığı hizmetine ve ilaçlarına erişimin kolay olmamasıdır. Evde olduğu gibi, bakımevinde de alevlenme dönemleri yaşanmadan önce onları takip edecek bir sistem yoktur. Bu durum alevlenme dönemlerinin daha sık yaşanmasına neden olmaktadır. Hem özel hem de devlete bağlı olan bakımevleri bu gibi durumlarla baş edememektedir. İlaç alımlarında ise, bu kişiler sadece Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nden ilaç temin edebilmektedir. Örneğin Mağusa’da yaşayan bir hastanın ailesi, ilacını ücretsiz almak için her ay Lefkoşa’ya gitmek zorunda kalmaktadır. Bunun temini hem aileler hem bakımevleri için çok zordur ve hastalar bu nedenle ihmal edilmektedir. Bunlara ek olarak, alevlenme dönemi yaşayan bir kişiyi hastaneye götürecek bir ambulans yoktur ve polis eşliğinde hastaneye gitmektedirler. Bedenimiz gibi ruhumuzun da hastalanması normal iken, bu kişiler hastalıkları nedeniyle suçlu muamelesi görüyorlar ve toplumdan dışlanıyorlar. Bu insan haklarına aykırıdır, hiç bir insan toplumdan dışlanamaz ve damgalanamaz.

Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği olarak Kuzey Kıbrıs’ta bulunan yöneticileri ruh sağlığı alanında gerekli reformları ivedilikle yapmaya, ruh sağlığı yasasını güncellemeye ve  hastanelerde de hiç bir zaman yeterli sayıda bulunmayan psikiyatri alanındaki doktor, hemşire ve psikologların sayılarını artırıp her hastandede vatandaşlarımızın hizmetine sunmaya davet ediyoruz. Derneğimiz hastaların sesi olmaya ve bu alanda gerekli adımların atılıp sistemi iyileştirmeye yönelik çalışmalarına devam edecek. Dernek çalışmaları, derneğin web sitesi, Facebook, Instagram ve Twitter hesaplarından takip edilebilir.

Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği, Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan yaşlıların ve kronik ruhsal hastalığı olan bireylerin insan hakları doğrultusunda yaşamalarına ve yaşam kalitelerini arttırmalarına olanak sağlayacak çalışmalar yapan bir sivil toplum kuruluşudur.

Dr. Ayşe Aydındoğmuş
Proje Koordinatörü
Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği